Ulu Camii (Cami-i Kebir), Melikgazi, Kayseri
Ulu Camii (Cami-i Kebir), Kayseri'nin Merkez Melikgazi İlçesi Cami-i Kebir Mahallesi’nde, Kapalı Çarşı’nın hemen yanında bulunmaktadır.
Cami, eski kayıtlarda Sultan Camii olarak geçmektedir.
Camiyi Kayseri’yi başkent yapan Danişmendlilerin üçüncü hükümdarı Melik Mehmet Gazi 1134-1143 yıllarında yaptırmıştır.
Selçuklu hükümdarı I.Gıyaseddin Keyhüsrev’in emirlerinden Muzafferüddin Mahmud bin Yağıbasan 1205-1206 tarihinde tadilattan geçirtmiştir.
Bu tadilatı belirten bir kitabe caminin kuzey yönündeki duvar üzerine yerleştirilmiştir.
Bu kitabe mermer üzerine sülüs yazı ile dört satırlık olup, mealen manası şöyledir:
“Bu camiyi, Kılıçaslan oğlu büyük sultan Keyhüsrev devrinde, Allah onun yardımını yüceltsin, h.602 (1205-1206) Yağıbasanoğlu Muzafferüddin Mahmud tarafından tamir edilmiştir.”
Cami, eski kayıtlarda Sultan Camii olarak geçmektedir.
Camiyi Kayseri’yi başkent yapan Danişmendlilerin üçüncü hükümdarı Melik Mehmet Gazi 1134-1143 yıllarında yaptırmıştır.
Selçuklu hükümdarı I.Gıyaseddin Keyhüsrev’in emirlerinden Muzafferüddin Mahmud bin Yağıbasan 1205-1206 tarihinde tadilattan geçirtmiştir.
Bu tadilatı belirten bir kitabe caminin kuzey yönündeki duvar üzerine yerleştirilmiştir.
Bu kitabe mermer üzerine sülüs yazı ile dört satırlık olup, mealen manası şöyledir:
“Bu camiyi, Kılıçaslan oğlu büyük sultan Keyhüsrev devrinde, Allah onun yardımını yüceltsin, h.602 (1205-1206) Yağıbasanoğlu Muzafferüddin Mahmud tarafından tamir edilmiştir.”
Caminin Mihrab ve Minberi
Caminin kuzey kapısı üzerindeki bir kitabeden öğrenildiğine göre; h.1126 ( 1714 ) yılındaki depremden kısmen yıkılmış ve Matbah ve Sur Emini Halil Efendi tarafından 1722-1723 yılında tamir edilmiştir.
Bu kitabe sülüs yazılı olup mealen manası şöyledir:
“Yalnız matbah emini değil, Sultan suru eminidir de. Malının çoğunu hayra yöneltmek herkesçe malum itiyadı, o temiz müstesna kişi cümle alemin Halili’dir, dostudur.
Ser ve azadır. Hayrın gül bahçesi denilse lâyıktır. Arşı asa olan bu ibadet yeri zelzeleden yıkık halde iken en iyi tamiratla bu harabe binayı yepyeni yaptı.
Güzel kubbesinin üst örtüsü yıkılmıştı. Yine eski şekil üzere binası ortaya çıktı.
Yüce Kâbe’nin nuru Mecidi Mevlâ Ona göstermesin imar edilmiş bu eve şöyle bir yeni tarih yazılsın; Halil’in Ulu Camisi’nin binası Kâbe gibi oldu”.
Bu kitabe sülüs yazılı olup mealen manası şöyledir:
“Yalnız matbah emini değil, Sultan suru eminidir de. Malının çoğunu hayra yöneltmek herkesçe malum itiyadı, o temiz müstesna kişi cümle alemin Halili’dir, dostudur.
Ser ve azadır. Hayrın gül bahçesi denilse lâyıktır. Arşı asa olan bu ibadet yeri zelzeleden yıkık halde iken en iyi tamiratla bu harabe binayı yepyeni yaptı.
Güzel kubbesinin üst örtüsü yıkılmıştı. Yine eski şekil üzere binası ortaya çıktı.
Yüce Kâbe’nin nuru Mecidi Mevlâ Ona göstermesin imar edilmiş bu eve şöyle bir yeni tarih yazılsın; Halil’in Ulu Camisi’nin binası Kâbe gibi oldu”.
Caminin Mihrabı
Ulu Cami bunun dışında birkaç tamirat daha geçirmiştir.Caminin içerisinde mihrap içindeki kitabeden Salih Paşa tarafından h.1230’da (1814) tamir edildiği öğrenilmektedir.
Ayrıca caminin mihrap tarafındaki kubbenin doğu kısmında 1856 yılında bir kez daha tadilattan geçirildiğini belirten bir başka kitabe daha bulunmaktadır.
Ulu Cami dikdörtgen planlı olup, 1750 m2’lik bir yer kaplamaktadır.
Cami Selçuklu ve Danişmendli Ulu Cami plan tipinin erken örneklerinden birisidir.
İbadet mekanı 47.45x27.00 m. ölçüsündedir. Caminin üzeri 12 kemer ayağının taşıdığı düz bir çatı ile örtülüdür.
Caminin Minberi
Biri mihrap önünde, diğeri de ortada olmak üzere taş kaplamalı iki kubbesi bulunmaktadır.Yarım yuvarlak olan mihrabı çeşitli motiflerle bezenmiştir.
Ayrıca ağaç minberi Anadolu Selçukluları döneminde yaygın olan taklit kündekâri tekniğinde yapılmıştır.
İki katlı olan minberin kapısında ortada altı köşeli bir yıldız, geometrik desenler ve Rumiler, kıvrık dallarla bezelidir.
Ayrıca Kuran’dan alınma ayetler minber üzerine yazılmıştır.
İbadet mekanı mihrap duvarına dik olarak sıralanmış 30 sütunla sekiz sahna ayrılmıştır.
Bu sütun ve sütun başlıklarının çoğu Roma ve Bizans yapılarından toplanmıştır.
Caminin batısında sekizgen bir taban üzerinde kalın silindirik gövdeli tek şerefeli minaresi bulunmaktadır. Bu minare mozaik tuğlalarla yapılmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder