Ekmekçibaşı Ali Ağa Camii, Beşiktaş, İstanbul
Ekmekçibaşı
Ali Ağa Camii, İstanbul'un Beşiktaş İlçesinde Vişnezade Mahallesinde,
Spor Caddesinden yukarı çıkarken sağda Enis Akaygen Sokak’ta (Eski
Dibekçi Kamil Sokak) yer almaktadır.
Ta fetihte temel taşı
atılan Beşiktaş, Fatih devri büyüklerinden ve padişahın “Ekmekçibaşısı”,
mescidini kurarak gaza malını toprağa yatırmak kampanyasının hızına
katılmış, yaptırdığı mescidin haziresindeki kabri ile Türkleşme ve
İslamlaşma yolunda toprağın ilk tapusunu elde etmişti.(1)
Bânîsi, Fatih’in Ekmekçibaşısı Ali Ağa’dır.
Ali Ağa’nın bu mescid haziresinde bulunan kabir taşında H-890 /M-1485 tarihi vardır(2)
Mescid
Fatih devrinde yapılmış, H-1270/M-1860 yılında Sultan Abdülmecit’in
kızlarından Refia Sultan tarafından yeniden ihya edilmiştir.
Aslı ufak ahşap bir binadır.(3)
Mescid, “Dibek Câmii” adıyla da bilinmektedir.
Ana
mekânı 7,5x7,5 metre boyutlarında düz kare plânlı olan bu mescid son
yıllarda yapılan ekler ve onarımlar sonucu tamamen değişmiş ve
yenilenmiştir.
Aslı ahşap olan yapı günümüzde tamamen kâgirdir.(4)
Orijinal mimarisini tamamen yitirmiştir.
1965 yılında minaresi yenilenmiş, kıble yönündeki müezzin meşrutası kâgire dönüştürülmüştür.
İmam
meşrutası mescidin karşısında iki katlı ahşap bir bina iken, o da son
zamanlarda yıkılarak yerine iki katlı bir lojman yapılmış ve ikinci
katta imam oturmaktadır.
Birinci kat olan bölümü natamam olup kullanılmamaktadır.
Dört
kâgir duvar üzerine kiremitli ahşap çatı ile örtülü olan mescide,
sokaktan açılan bir kapı ile önce ayakkabılık sofasına girilir.
Burada üç kapı vardır.
Girişin karşındaki küçük kapı ders odasına açılmaktadır.
Bugün bu oda imam odası olarak kullanılmaktadır.
Soldaki küçük kapı kadınlar mahfiline çıkan merdivenlere, sağdaki büyük kapı ise asıl ibadet mekânına açılmaktadır.
Harimde (ibadet sahnında) sağlı sollu iki maksure mevcuttur.
Bu maksurelerin üstünde kafesli kadınlar mahfili bulunmaktadır.
İki yan duvarlarla mihrap duvarında ikişer pencere ile kadınlar mahfilinde de sokağa bakan iki pencere bulunmaktadır.
Ahşap tavanlı harim bölümündeki mihrap, minber ve kürsü orijinal değildir.
Mihrap ve vaaz kürsüsü fayansla kaplı, minber ahşaptandır.
Dışarıya taşkın mihrabına bitişik hazire küçük bir bahçe görünümündedir.
Minare betonarme ve mescidin orta hizasına yakın bir yerinde caminin sağında, sokağa bakan kısmındadır.
Hadikatü-l
Cevami’de H. Ayvansarayi (5) ve Mir’at-ı İstanbul’da M.Raif (6) Ali
Ağa’nın mezarının nerede olduğunun bilinmediğini yazmaktadırlar.
Mescid
M–1860 da Refia Sultan tarafından yenilendiğine göre öyle zannederiz ki
mescidin ilk bânîsi, Ali Ağa’nın adına bir taş, vesile-i rahmet olmak
üzere 1860 da Refia Sultan tarafından konmuş olacaktır.
Bu takdirde Ali Ağa’nın kabri sembolik bir mezardır.
Aynı hazirede mescidin imamlarından El-Hac Hafız Mustafa Zihni Efendi’nin de kabri bulunmaktadır.
1322 (1906)da 110 yaşında vefat etmiş olan bu zat bu mescidde bir asra yakın( 80 sene) imamlık yapmıştır.
Bânisinin kabri, kıble yönünde bulunan kabristanlıkta, yola en yakın sırada ortada, başında yuvarlak dikme mezar taşlı olandır.
H-890 tarihli bu kitabede şöyle yazmaktadır:
“Ebul-feth sultan Mehmet Han Hazretlerinin Ekmekçibaşısı Ali Ağa Ruhuna el-Fatiha 890”
Mescidin iki adet lojmanı, abdest alma yerleri ve tuvaleti mevcuttur.
Mülkiyeti Vakıflar İdaresine ait mescidin bir imam-hatip kadrosu vardır.
Bir imam - hatibin görev yaptığı mescidde vakit namazlarında 10–15, Cuma ve Bayram namazlarında 80–100 cemaat olmaktadır.
Mescidde hanımların namaz kılabilecekleri yer olup, Yaz Kur’an Kursları’nda 15–20 öğrenci bulunmaktadır.
1-Dolmabahçe’den Nişantaşı’na. sh-62
2-İstanbul Camileri, Tahsin ÖZ .C-2/sh-21
3-İstanbul Ansiklopedisi .C-9/sh 4976
4-D.B.i.A.C-8/sh-133
5-Hadikatül Cevami –Ayvansarayi .C-2 /sh 101
6-Mirat-ı İstanbul M. Raif .sh-309
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder