Perm'de yaşayan Müslüman Tatarlar, 1903'te şehirlerinde yaptıkları cami ve medresenin adını Hamidiye koydu.Tatarlar, daha sonra caminin fotoğrafı ve yazdıkları mektubu Müslümanların merkezi olarak addettikleri İstanbul'da neşredilen Servet-i Fünun dergisine gönderdiler.
Perm Hamidiye Camii'nin ismi, aradan geçen yıllar içinde unutuldu.
Servet-i Fünun dergisinin 15 Aralık 1904 tarihli nüshasında manşetten verilen Perm Hamidiye Camii'nin fotoğrafı, 1998 senesine kadar dünyanın kuzeyindeki en son cami olarak bilindi.
Serveti-i Fünun'da yayınlanan mektupta bölgenin coğrafi, ekonomik durumu ve Müslümanların yaşantısına ilişkin bilgiler yer alırken cami ve medresenin isminin Sultan Abdülhamid'e ithafen Hamidiye konulduğu belirtildi.
1918 Bolşevik İhtilali sonrası Rusya'nın bütün bölgelerinde olduğu gibi Perm Hamidiye Camiinde de ibadetlerin yapılması aksadı ve 11 Eylül 1935'te cami kapatıldı.
Devrim muhalifi olduğu iddiasıyla bölgenin Müslüman liderleri ve cami cemaati üyeleri gözaltına alındı.
Cami önce bir derneğe verildi, ardından da arşiv deposu olarak kullanılmak üzere Sovyetler Birliği Komünist Partisi’ne tahsis edildi.
Perm Hamidiye Camii İkinci Dünya Savaşı döneminde müze olarak da kullanıldı.
Bu arada Perm şehrinin ismi de değiştirilerek ve 1940-1957 yılları arasında, Molotov ismini aldı.
1986'da Komünist Parti arşivi başka bir yere taşınınca Perm'de yaşayan Müslümanlar harekete geçti ve 21 Aralık 1990'da büyük bir merasimle cami yeniden ibadete açıldı.
Bugün cami Müslümanlar için dini ve kültürel bir merkez olarak kullanılıyor.
Camide temel İslami ilimler, Arapça ve Tatar dillerindeki kurslar ile diğer eğitim faaliyetleri yürütülüyor.
1998'de Rusya'nın Norilsk şehrinde Nurd Kamal Camii'nin açılısına kadar Perm Hamidiye Camii, dünyanın kuzeyindeki en uzak camisiydi.
Bugün Perm'de yaşayan Müslümanlar caminin Sovyet Rusya döneminde uzun süre kapalı kalması münasebetiyle Hamidiye ismini taşıdığını araştırmacılar sayesinde öğrendi.
Caminin yakınındaki Tatarlara ait mezarlıkta üzerlerinde ay-yıldız işlemeleri bulunan ve Osmanlı Türkçesi ile yazılı mezar taşları bulunmaktadır.
Perm Nerededir?
Perm, Kama Nehri'nin yanında ve Rusya'nın Avrupa bölümünde olan, Ural Dağları'nın yanındaki bir şehirdir.
Perm Krayı'nın idari merkezidir.
Rusya 2010 yılı nüfus sayımlarına göre, Perm'in nüfusu 991,162'dir.
2002 yılında bu sayı 1,001,653'di ve 1989 sayımlarına göre 1,090,944'dir.
2010 nüfus sayımına göre şehir Rusya'nın en kalabalık 13. şehridir.
1940 ve 1957 yılları arasında şehir Molotov olarak adlandırılmıştır.
Kaynaklar:
- https://www.aa.com.tr/tr/dunya/sultan-2-abdulhamid-ginede-anildi/1389600#
- https://yedikita.com.tr/perm-hamidiye-camii/
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Perm
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder