Şeyhülislâm Mustafa Hayri Efendi, din, siyaset ve devlet adamı, şeyhülislam, milletvekili ve bakandır.
(D. 1867, Ürgüp / Nevşehir – Ö. 1921). Trablus’ta Evkaf Müdürlüğü yapmış olan Abdullah Avni Efendi’nin oğludur.
Kayseri Milletvekili ve Gümrük ve Tekel Bakanlarından Suat Hayri Ürgüplü’nün babasıdır.
Memleketinde ve İstanbul’da medrese derslerini okuyarak icazet aldı.
İstanbul Hukuk Mektebi’nden mezun olarak Adliye teşkilatında çalışmaya başladı. Anadolu ve Rumeli’nin muhtelif şehirlerinde görev yaptı.
1908’den önce Ceza Reisliği yaptığı Selanik’te İttihad ve Terakki Cemiyetine girdi, ihtilalcilerle tanıştı.
İhtilalden sonra Meclisi-i Mebusan’a Niğde Mebusu olarak girdi ve 1910’da Evkaf Nazırı oldu.
Bu Nazırlıkta dört defa görev aldı ve bir süre Adliye Nazırlığı ile Şûrayı Devlet Reisliğinde de bulundu.
Kapatby ReklamStore 1914’te Şeyhülislâm olarak atandı. Osmanlı devleti Birinci Dünya Savaşı'na katıldığında ilan edilen "Cihad-ı Ekber" onun şeyhülislamlığı dönemine aittir.
Mütareke' de İngilizlerce tutuklanıp Malta adasına sürüldü (1919).
Şeyhülislamlığının yanı sıra 33. dereceye kadar yükselmiş bir masondu.
Evkaf Nazırlığında hayli faaliyetler göstermiş, Vakıf hanları onun zamanında yapılmış, İslâm Eserleri Müzesi de onun Nazırlığı sırasında açılmıştır.
İbrahim Alaeddin Asna bu zat hakkında;
“Çalışkan, verimli bir zattı. Medreseleri ıslah etmek için de emek harcamıştı” der.
Kaynaklar:
- İbrahim Alâeddin Gövsa / Türk Meşhurları (1946), Milliyet Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi (10. cilt, 1986).
- https://www.biyografya.com/biyografi/17716
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder