Caminin kitabesi bulunmamaktadır.Kayseri’de Ahşap kirişlemeli ve ahşap direkli mescidlerden tarihi kesin olarak bilinen eserlerle olan benzerlikleri dikkate alarak, Çandır Mescidi’nin en erken 18.yy’da inşa edilmiş olabileceğini söylemek mümkündür.
Caminin banisi ve mimari bilinmemektedir.
Mescid üzerinde inşa tarihini verecek herhangi bir kitabe bulunmamaktadır.
Cami, kuzey-güney doğrultuda dikdörtgen bir alan üzerine inşa edilmiştir.
Bu tarihi eserde inşa malzemesi olarak cephelerde moloz taş, pencere sövelerinde ve doğu cephenin kuzey köşesinde kesme taş malzeme, üst örtüde ahşap malzeme kullanılmıştır.
Caminin üzeri dışarıdan kırma çatıyla kapatılmıştır.
Mescidin güney cephesi tamamen moloz taşla örülmüştür.
Cephe üzerinde iki adet dikdörtgen formlu pencere bulunmaktadır.
Pencerelerin söveleri kesme taş malzemeden yapılmış olup üzerlerinde herhangi bir bezeyici öğe bulunmamaktadır.
Cephe pencere seviyesinin alt kısmı ahşap bir hatılla bölümlenmiştir.
Güney cephe ile batı cephenin birleştiği noktada cephe pahlandırılmıştır.
Cephenin bu kısmı üzerinde derin çatlaklar bulunmaktadır.
Mescidin batı cephesi tamamen moloz taş örgülü olup, cephe üzerinde iki adet dikdörtgen formlu pencere bulunmaktadır.
Pencere sövelerinde kesme taş malzeme kullanılmıştır.
Yine güney cephede olduğu gibi pencere alt seviyelerinde duvar içerisine ahşap hatıl yerleştirilmiştir.
Mescidin doğu cephesi tamamen moloz taş malzeme ile inşa edilmiştir.
Cephenin kuzeyinde diğer pencerelerden daha yukarıda kare formlu bir pencere daha bulunmaktadır. Bütün pencerelerin söveleri kesme taşla yapılmış olup üzerleri sade bırakılmıştır.
Cephenin saçak altında üç adet taş çörten vardır.
Pencere seviyelerinin altından cepheyi dolaşan ahşap hatıllar atılmıştır.
Cephenin kuzeydoğu köşesine köşk minare eklenmiştir.
Cephe duvarının çeşme ile birleştiği noktada mescidin avlusuna girişi sağlayan yuvarlak kemerli bir kapı bulunmaktadır.
Cephe duvarının bittiği noktada sivri kemerli 20.yy da inşa edilmiş bir çeşme bulunmaktadır.
Mescidin kuzey cephesi önüne bir sundurma yapılmıştır.
Cephenin doğusunda depo olarak kullanılan bir baraka yapılmıştır.
Köşk minare’ye 20 basamakla çıkılmaktadır.
Minare tamamen yıkılmış olup geriye sadece minarenin oturduğu 20 basamakla çıkılan kaide kısmı kalmıştır.
Mescidin kuzey cephesi moloz taşla inşa edilmiş olup cephenin batısında dikdörtgen bir pencere yer almaktadır.
Pencere sövelerinde kesme taş malzemeye yer verilmiştir.
Harime girişi sağlayan kapı önüne plastik malzemeden bir hol yapılmıştır.
Giriş kapısının üzerinde yarım daire formlu bir pencere bulunmaktadır.
Mescidin harimine yuvarlak formlu etrafı ahşap lambrilerle çevrelenmiş bir kapıdan girilmektedir.
Harim kuzey-güney doğrultuda uzanmaktadır.
Harim, mihraba paralel olarak atılmış ahşap hatılları taşıyan ikişerden üç sıra ahşap sütunla üç bölüme bölünmüştür.
Harimin üzeri kuzey güney doğrultuda atılmış ahşap direkler ve onların üzerinde yer alan doğu batı doğrultuda atılmış ahşap tahtalarla kapatılmıştır.
Üst örtüyü taşıyan ahşap direklerin üzerine ahşap yastıklar yerleştirilmiştir.
Harim, güney cephede iki, batı cephede iki ve doğu cephede üç, kuzey cephede iki adet olmak üzere toplam dokuz adet pencere ile aydınlatılmaktadır.
Pencereler içeriye doğru şevli bir şekilde tasarlanmışlardır.
Harimin cepheleri pencere altı seviyesi boyunca ahşap lambrilerle kapatılmıştır.
Mihrap güney cephenin tam ortasında bulunmaktadır.
Mevcut mihrap çini ile kaplanmış olup, hiçbir sanat değeri yoktur.
Mescidde görülen tek süsleme unsuru mihrap üzerine yerleştirilmiş çok sayıda renkli çini ve porselen tabaklardır.
Bu tabakların ne zaman yapıya eklendiği konusunda herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.
Buna benzer bir uygulamayı Kayseri’deki Hatıroğlu Camii’nde görmekteyiz.
Hatıroğlu Camii’nde de mihrap üzerine yerleştirilmiş mavi beyaz renkte bitkisel süslemeli bir tabak
yer almaktadır.
Mescidin mermer minberi orijinal değildir.
Harimin kuzeyinde giriş kapısının doğu ve batısı ahşap camekânlarla çerçevelenmiştir.
Batıdaki ahşap camekânlı bölüm imam odası olarak kullanılmaktadır.
Bu mekânın kuzey cephesi üzerinde dikdörtgen formlu bir pencere açılmıştır.
Mescid hariminin kuzeyinde beton malzemeden yapılmış kadınlar mahfili bulunmaktadır.
Mahfili harim giriş kapısının doğusunda yer alan 15 basamaklı merdivenle çıkılmaktadır.
Kadınlar mahfilinin harime bakan cephesi ahşap şebekelerle kapatılmıştır.
Mahfilin kuzey cephesi üzerine içten dikdörtgen formlu dıştan yarım daire formlu bir adet pencere açılmıştır.
Mescidin inşa tarihini belirten bir kitabesinin bulunmaması kesin bir tarihlendirme çalışmasını zorlaştırmaktadır.
Mahalle mescidleri çoğunlukla fonksiyonel olarak inşa edilmiş eserlerdir.
Bunu mescidlerin basit ve sade tutulmaları da ispatlamaktadır.
Çandır Mescidi’nin ahşap direkli ve mihraba paralel üç sahınlı olmasından hareketle camiyi Kayseri ve çevresindeki il ve ilçelerde bulunan benzer eserlerle karşılaştırarak belli bir zaman dilimi vermek
mümkündür.
Camide herhangi bir süs unsuruna rastlanmamaktadır.
Duvarları kesme taştan yapılan camide üst örtüyü ahşap direkler taşımaktadır.
Cami halihazırda ibadete açıktır.
- Doç.Dr.Yıldıray ÖZBEK, Yrd.Doç.Dr.Celil ARSLAN, Kayseri Taşınmaz Kültür Varlıkları Envanteri, Kayseri, 2008. (Kayseri Büyükşehir Belediyesi), s.166, 167, 168, 169, 170.
- Remzi AYDIN, Kayseri Mihrabları, (Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya, 2006,s.100.
- İlhan ÖZKEÇEÇİ, Tarihi Kayseri Mescit ve Mescitleri, Kayseri, 1997, s. 96-99, 152-153.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder