Altınyayla Merkez Camii, Sivas'ın Altınyayla İlçesi (eski ismi Tonus Köyü) Aydın Mahallesi'nde yer almaktadır.
Cami, Altınyayla İlçesi'nin ilk camiidir.
Caminin inşa tarihi camideki kitabeden tercüme ile Tarih-i Temhir 1331,Tarih-i İnşa 1317 belirtilmektedir.
Cami, 1893 tarihinde Altınyayla Eşrafından Subaşılar kabilesinden Ebu Seyif oğlu Ahmet Ağa
tarafından o zamanki adı ile Sivaslı Mahmut ve Müştak ustalara yaptırıldığı cami direğindeki yazıdan
Altınyayla eşrafından Molla Yusuf, Hacı Selman ve Sivaslı Müştak namlarındaki çıraklarında çalıştığı belirtilmektedir.
Bugünkü cami taş duvarlı taban ve tavanı ahşap durumdadır.
Dört ana direk üzerine kurulu tavanı ahşap oyma ve boyama işlemeli caminin kıble yönünde dört köşeli üç penceresi vardır.
Pencerenin birisi mihrap üzerindedir.
Mihrabı taş duvar içine oyma ve sıvamalıdır.
Minberi ise ağaç oyma ve mahalli imkanlarla meydana getirilen yapma tabii boyalarla boyalı süslemelidir.
Mihrap yedi basamaklı seyyar kapısının üstünde ve tepesinde ağaç oyma hilalleri bulunan bir şekildedir.
Caminin iç kısmında fevganası vardır fevgana atmış kişilik olup ön cephesi ağaç oyma ve parmakcaklı ustaların kendi üslupları ile ve elde edilmiş boyalarla boyalıdır.
Doğu cephesinde iki,kuzey cephesinde iki penceresi vardır.caminin giriş kapısı kuzeydedir.
İç kısmındaki ana direklerden giriş de orta kısımdaki sağdaki direkte ağaç ağaç oyması olarak:
”Tamam oldu mescid
Rihaalülillah Hüda’nın izniyle yaptım bunu billah,
Yarlığısın mahsudu Allah, Muştak-ı, Selman-ı hem dahi lillah 1317, 1331” yazılıdır.
Sonraki direkte de eski yazı ile bir kitabe vardır.
Ancak bu kitabe okunamamıştır.
Tavan ortasında çok güzel ve ortadan kenara doğru geometrik bir şekilde dairemsi genişleyen bir oyma süs kabartması bulunmaktadır.
Bu kabartma süsten aşağıya kandil sarkıtılmıştır.
Ancak günümüzde elektrik olduğundan bu kandilin yerine avize takılmıştır.
Tavana iki kademeli yükselen oyma ve boyama süslerle ahşap bir özelliğe sahiptir.
Caminin batısında önceden mektep olarak kullanılan bir kısım vardır ve kapısı caminin içine açılmıştır.
Fevgana çıkışı caminin içindedir ve 9 basamaklıdır.
Camiye girmeden önce antre vardır ve buranın kapısı da kuzeyden bahçeye açılmaktadır.
Bu kısımdan batıdan minareye çıkılan kapı vardır.
Minare taştan yapılmış olup 58 basamaklıdır.
Camii yaklaşık olarak 400-500 kişiye hizmet edecek durumda ve fevgana 60 kişi alacak durumdadır.
Cami, köy tüzel kişiliğine aittir.
Camiinin tarihi özelliğini öğrenen Vakıflar Müdürlüğü cami de inceleme yapmış ve caminin tarihi değere haiz halı ve kilimleri ile ilgili tespitler yapmıştır.
Hatta caminin resmi malikleri tespit edilememiş ve bilinmemektedir.
Altınyayla Aydın Mahallesi Muhtarlığının Şarkışla Sicil Müdürlüğü’ne verdiği 15 Aralık 1988 tarihli dilekçesinden “Koruma Kültür Varlığı”olarak tescil ettirildiği anlaşılmaktadır.
Bunun tesciline dair Sivas Valiliğinin (Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü) 05 Aralık 1988 gün ve 338-114/3690 sayılarından anlaşılmaktadır.
Caminin Kitabesi
Zehi cami dar-ı ibadetgâh behişt asa - Nazar kıldıkça inşana letafet bahş eder maşa
Münasip resm eyle üstadı Cuş tarh-ı bina kılmış - Arusi nev gibi bir zibü zinet eylemiş icra
Mururı vakitle bu inhidama mail olmuştu - Bakub eşrafı Tonusddan Ahmet aga eyledi inşa
O zata ruz-ı mahşerde şefi destgir olsun - Çerag-ı mescid-i mihrab-ı minber namıdır taha
Saladır ehl-i islama ibadetgaha gelsünler - Edayı farz eyle gufran-ı Hakka eyleyüp ilca
Hulus-ı hiffet-i cevherle dedi inşası tarih - Kabülü kadrevüd secdeğahı millete nida
Nazmehu Ömer Hulusi İbni el hac Hasan Efendi alatini’l - mütevattına bi’l-ecri hehan afallahu anhüma
Tarih-i Ta'mîr 1331 – Tarih-i İnşa 1317
Ketebehü’l-hakıru’l-fakir el-Hafız Abdulkadir Fethi bi hakkâk-ı Sivasi
Günümüz Türkçesi ile şöyle yazmaktadır:
Ne hoş bir cami, süslü cennet ibadeti yeri
Baktıkça insana dilediği kadar hoşluk bahşeder
Münasıp bir şekilde resmederek coşgun ve görkemli bir bina yapılmış
Yeni bir gelin gibi süs,ziynet icra edilmiş
Zamanın geçmesiyle yıkılmaya yüz tutmuştu
Bunu görüp Tonus eşrafından Ahmet Ağa yaptırdı
O kişiye mahşer gününde yardımcı,şefaatçi olsun diye
Mescidin mihrabı, minberi Taha’nın namıdır
Ehl-i İslama çağrı yap,ibadethaneye gelsinler
Farz eda ederek hakkın gufranına sığınarak
Özü onurlu bir ihsasla inşasına tarih düştü
Kabul olsun…?....milletin secdegahı nida
Bunu Alat’lı olup Acerhehan’a yerleşen el-Hac Hasan Efendi oğlu Ömer Hulusi namzetti.
Allah her ikisini de affetsin.
İnşa Tarihi:1317, Yazılış Tarihi:1331
Bunu Sivaslı Hakkak el Hakir ul Fakir el-Hafız Abdülkadir Fethi yazmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder