Ayasofya Camii ve Külliyesi, Fatih, İstanbul
Ayasofya Camii ve Külliyesi, İstanbul'un merkez Fatih ilçesinde Sultan Ahmet Camii’nin karşısında yer almaktadır.
Tarihi mekân, inşa edildiği ilk zamanlarda büyük kilise manasına gelen “Megale Ekklesia” ismiyle anılmış; bugünkü “ Ayia Sofia” ismi V.yüzyılın sonlarına doğru kullanılmaya başlanmıştır.
15 Şubat 360 tarihinde açılan Ayasofya; 404’de kısmen yanar ve II. Teodosios devrinde (405- 450) tamir edilir ve 10 Ekim 415’te tekrardan açılır.
532 yılında çıkan ikinci ayaklanma sonrası Ayasofya tamamen yanmış, günümüzdeki bina bu ikinci yangından sonrası I.İustinianos tarafından Batı Anadolulu İsidoros ve Artemios’a yaptırılmıştır.
İnşaat için, farklı yerlerden sütun ve taşlar İstanbul'a taşınmıştır.
Ayasofya’nın inşasında, yüz ustabaşı ve on bin işçiyle sürdürülen çalışmalar, beş yıl sürmüş ve açılış 27 Aralık 537 yılında gerçekleştirilmiştir.
Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethiyle Ayasofya’da yeni bir devir başlar.
Yüzyıllarca kilise olarak kullanılan mabet, Fatih devrinde camiye çevrilir ve mabedin batı kısmındaki yarım kubbenin bulunduğu tarafa ahşap bir minare eklenir.
Camiye II.Bâyezîd zamanında bir, Sultan Selim zamanında iki, minare daha eklenir.
Sultan I.Mahmut zamanında camiye, bitişiğindeki kütüphane (1739), Osmanlı mimarisinin en güzel örneklerinden biri olan şadırvan (1740) ve muvakkithane ile sıbyan mektebi (1742) ilave edilir.
Ayrıca, 16 yüzyıldan günümüze kaldığı tahmin edilen mihrap, müezzin mahfili, vaaz kürsüsü işçilikleriyle birer şaheserdir.
Ana yapıya dokuz kapıdan girilir.
Kubbe örtüsü 55,6 yüksekliğinde ve 32 metre çapında bazilikadır.
Bu Kubbe 24.3 yüksekliğinde dört ayak üzerine oturtulmuştur.
Cami sağınını örten beyaz mermer kaplama Marmara adalarından, damarlı pembe mermerler Afyon Karahisar’dan, yeşil somakiler Teselya ve Mora’dan, porfirler Mısır’dan, sarı mermerler ise Cezayir’den getirilmiştir.
Yan sağınların tavan örtüsü mozaiklerle, duvarlar da yer yer renkli taşlarla ve enfes çinilerle kaplıdır.
Tarihi mabedin duvarlarını süsleyen yazılar, Osmanlı Devri’nin meşhur hattatlarının elinden çıkmıştır.
Ayasofya’da birçok sultanın sandukası bulunur.
Sultan II. Selim, Sultan III. Murat, Sultan III. Mehmet, Sultan I. Mustafa ve Sultan İbrahim’in yanı sıra bazı hanedan mensupları da burada medfundur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder