Ayasofya Camii’nin Minareleri
Ayasofya camiye çevrildikten hemen sonra, Fatih Sultan Mehmet tarafından, batıda yarım kubbenin yanındaki iki baskı kuleciklerinden güneydekinin üstüne (tramvay yoluna bakan köşe) ahşap bir minare yaptırılmıştır.Bu minare uzun müddet durmuş, ancak 1574 tamirinde kaldırılmıştır.
Caminin güneybatı köşesindeki bu tuğla minarenin Fâtih devrine ait olduğu söylenirse de bunun II. Bâyezîd zamanında yapılan minare olması ihtimali daha kuvvetlidir.
Fatih Sultan Mehmet Han veya Sultan II.Bâyezîd devrine ait tuğla minare
Ayasofya’nın ikinci minaresi, Sultan II.Bâyezîd Devri'nde caminin kuzeydoğu köşesine, yani Topkapı Sarayı’nın Bâb-ı Hümayun tarafına (ahşap minarenin çaprazı) inşa edildi.Ancak bu minare yapılışından birkaç yıl sonra 1509’da meydana gelen büyük depremde yıkıldı.
Bunun üzerine Sultan II. Bâyezid, bu defa da Ayasofya’nın güneydoğu köşesine, (deniz tarafına bakan köşe), Tuğla Minare olarak bilinen 16 köşeli minareyi inşa ettirdi.
Sultan II.Selim Zamanında Yapılan Minare
Sultan II. Selim Devri'nde Mimar Mehmed, Ayasofya ana binasının çevresinin payandalarla takviye edilmesi, eski payandaların tamiri, ayrıca ahşap minaresinin harap olduğu belirtilerek yerine kâgir olarak yenisinin yapılması gerektiğini ifade etti.Sultan II.Selim:
“O minare, dedemin İstanbul fethi hâtırasıdır, yıktırılamaz!” diyerek bu fikri bir süre kabul etmediyse de, daha sonra izin verdi.
Daha sonra da Mimar Sinan’dan, (21 Haziran 1573)'te yarım kubbe üzerindeki ahşap minarenin kaldırılarak, hemen önündeki pâyenin üzerine yeni kâgir bir minare yapılmasını istedi.
Bunun üzerine ahşap minare, 1574’te yıkılarak yerine aynı köşeye yeni bir minare inşa edildi.
II.Selim zamanında Ayasofya’nın etrafı onu saran ve camiye zarar veren evlerden kurtarılmış, ayrıca Mimar Sinan tarafından takviye payandaları yapılarak binanın çökmesi önlenmiştir.
Bu vesileyle bir de minare yapılmıştır ki bunun güneydoğu köşedeki minare olması kuvvetle muhtemeldir.
Şehrin en büyük ibadet yeri olarak Ayasofya’nın etrafında sultan türbelerinin inşasına da yine bu esnada başlanmış, ilk türbe II.Selim için Mimar Sinan tarafından inşa edilmiştir.
III.Murad zamanında da kuzeydeki iki minare ile minber, kürsü ve mahfil ilâve edilmiş, Bergama’da bulunan İlkçağ’dan kalma yekpâre mermerden oyulmuş iki büyük küp getirtilerek caminin içine şadırvan yapılmıştır.
Yüksekliği 60 m. olan minareler, kalın gövdeli masif çizgileriyle Ayasofya’nın ana yapısını tamamlamaktadırlar.
15, 16. ve 19. yüzyıllarda yapılan tadilatlarda minarelere devrin muhtelif tezyînâtları ilave dilmiştir.
Sultan III.Murad Zamanında Yapılan Minare
Minareler, payanda duvarı vurulması mümkün görülmeyen kuzeybatı ve güneybatı köşelerinde ağırlık kulesi vazifesi görme dışında, Ayasofya’ya eşsiz bir zarafet kazandırmakta, ayrıca kendilerinden birkaç misli kalın olan kāideleriyle camiye sıkıca perçinlenerek, âdeta mâbedin esas gövdesine istinat duvarları olmaktadırlar.
Bu minareler, Ayasofya’nın hantal siluetini giderdiği gibi, İslâmî manzarasını da kuvvetlendiriyor.
Ayasofya Camii'nin Minareleri'nin Bulunduğu Yerler
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder