Çeşme, 1902 yılında ve Feyzullah Dedebaba döneminde, Sadrazam Halil Paşa'nın eşi Fatma Nuriye Hanım tarafından vakfedilmiştir.
Çeşmeyi inşa eden usta Nevşehirli Mustafa Vasfi'dir.
Abidevî görünümlü çeşme, düzgün kesme taştan, sivri kemerli ve düz dam alınlıklı olarak inşa edilmiştir. Üç adet pirinç kurnası birbirine paralel olarak sıralanmış olup, çeşmede beyaz ve kırmızı taş değişimli (münavebeli) olarak kullanılmıştır.
Süs olarak kabara, yıldız ve giyoş motifleri tercih edilmiştir.
Düz dam alınlığın ortasında mermerden on iki dilimli Bektaşi Tacı (Hüseynî Taç) bulunmaktadır.
Kemer gözünün üst kısmında orijinal yapım kitabesi, göbeğinde ise Mühr-ü Süleyman motifi yer alır, blok mermerin oyulmasından elde edilen yalak bölümü orijinaldir.
Çeşme birkaç kez tamirat görmüştür.
Mührü Süleyman Motifi; Anadolu'da Selçuklu ve Osmanlı mimarisinde çok kullanılmış bir motiftir.
Motif, bir çember içinde, altı adet uç oluşturan birbirine geçmeli ters iki üçgen ve ortalarındaki altı dilimli rozetten (Gül) oluşmaktadır.
Motifin çok farklı manaları vardır.
Bektaşilikteki yorumu, evrenin şifresinin sevgi olduğu ve bunun da gül ile sembolize edildiği, yukarı bakan ucun ateşi yani yanlışı, aşağıya bakan ucun suyu yani doğruyu temsil ettiği ve dolayısıyla hayatın yanlış ve doğruların çatışmasından ibaret olduğu şeklindedir.
Bu bize ünlü filozof Hegel'in, tez-antitez= sentez felsefesini de hatırlatmaktadır.
Ayrıca, 'Davut Yıldızı' olarak da bilinen motifin, altı ucundan her birinin bir peygamberi temsil ettiği (Hz.İbrahim, Hz.İshak, Hz.Yakup, Hz.Musa, Hz.Harun, Hz.Davud) yönünde bir görüş de vardır.
Âsitânı Hacı Bektâş-ı Veli’de nice zât,
Eser hayrederek eylemiş ümm’d-i necât.
İşte bu nev-eser-i muteber inşasına da,
Türbedâr Fevzi Baba oldu delil-ül hâyrât.
Çâker-i âl-i abâ Fatıma Fikriye Hanım.
Yaptı bir çeşme ki tahsin eder ehl-i hasenât
Dilerim bâis-i bânisini zât-ı vehhab.
Kevser-i nab ile sir-âb ide rûz-u arasât.
Akti târihi bu mizâb-ı kalemden Kâmi,
Şühedâ aşkına yâhû içiniz âb-ı hayât.
Harrere Mustafa Vasf-i Nevşehri: 1320 (M.1902) .
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder