Sâhib Ata Külliyesi, Konya'nın Merkez Meram ilçesi, Larende Caddesi’nde bulunmaktadır.
Taçkapısının iki yanında birer sebili bulunan cami, kıble duvarının arkasında yer alan türbe ve hankahla çifte hamamdan ibarettir.
Hankah girişinin karşısındaki çifte hamam dışında diğer eserler, farklı tarihlerde mimari açıdan birbiriyle bağlantılı biçimde inşa edilmiştir.
Hankah girişinin karşısındaki çifte hamam dışında diğer eserler, farklı tarihlerde mimari açıdan birbiriyle bağlantılı biçimde inşa edilmiştir.
Sâhib Ata Camii, Meram, Konya
Külliyenin bânisi kitâbelerde ismi geçen Selçuklu vezirlerinden Sâhib Ata Fahreddin Ali’dir. Daha çok bânisinin adıyla tanınan külliye bulunduğu yerden dolayı Lârende, bitişiğindeki hankahtan dolayı Henergeh-Energe Camii ve Külliyesi olarak anılmasının yanı sıra hamam da Lârende Kapısı, Sultan ve Şifa Sultan Hamamı isimleriyle bilinir.
Caminin mimarı, taçkapının sağındaki sebilin cephesinde madalyonlar içinde kitâbede ismi yazılı olan Kölük b. Abdullah’tır.
Diğer yapıların mimarı tam bilinmemekle beraber Kālûyân el-Konevî ile Kölük b. Abdullah’ın isimlerinden bahsedilmektedir.
656’da (1258) başlayan külliyenin inşası türbeye yapılan ilâveler sebebiyle 682 (1283) yılına kadar sürmüştür.
1570’te cami ve hamam, 1825’te cami, 1848’de cami, türbe ve çifte hamam, 1871’de cami ve 1960-1962’de çifte hamam tadilat geçirmiş, son olarak 2007 yılı içinde cami ve taçkapı esaslı bir şekilde tamir edilmiştir.
Külliyenin bir bölümünü oluşturan Sahip Ata Camii, külliye ile beraber, Anadolu Selçuklularının Veziri Sâhib Ata Fahreddin Ali tarafından 1279-1280 yıllarında yaptırılmıştır.
Sahip Ata Külliyesi ile ilgili araştırmasında Haluk Karamağaralı, caminin ilk inşasında, bugünkü çift minareli ön yüze kadar uzandığını ve caminin ağaç direkli ahşap bir eser olduğunu belirtmiştir.
Caminin ilk inşasından yalnızca çini mozaiklerle bezeli mihrabı günümüze gelebilmiştir.
Cami, Anadolu Selçuklularının günümüze gelebilen en eski ağaç direkli camilerinden birisidir.
Caminin taç kapısı Selçuklu ağaç işçiliğinin en görkemli örneklerinden birisidir.
Taç kapının yanlarındaki derin niş halindeki sebilleri de bu konudaki en eski örneklerdendir.
Buradaki sebilin köşe dolgularının birisi içerisinde külliyenin mimarı Kölük bin Abdullah’ın ismi yazılıdır.
Taç kapının ortadaki giriş bölümü bir yazı frizi ve geçmeli mermer mozaiklerle çevrili bir bordürle kuşatılmıştır.
Bu bordürün içerisinde yine silmelerin oluşturduğu bir sivri kemer bulunmaktadır.
Bu kemer zengin görünümlü 14 mukarnas dizisi ile doldurulmuştur.
Bunun altında da caminin sivri kemerli giriş kapısı yer almaktadır.
Buradaki bordürler birbirlerine simetriktir.
Birbirlerinin içerisinden geçen kalın halat motifleri, köşeli girift bezemeler kapının yanındaki sivri kemerli pencereyi de çevrelemektedir.
Bu pencerelerin üzerindeki, yüzeyler renkli sırlı tuğlalardan oluşturulmuş baklava desenli bezeme ile kaplıdır.
Birbirlerinin içerisinden geçen kalın halat motifleri, köşeli girift bezemeler kapının yanındaki sivri kemerli pencereyi de çevrelemektedir.
Bu pencerelerin üzerindeki, yüzeyler renkli sırlı tuğlalardan oluşturulmuş baklava desenli bezeme ile kaplıdır.
Girişin sağında şerefeden sonrası yıkılmış olan minare bulunmaktadır.
Minarenin dilimli gövdesi lacivert ve turkuvaz renkte sırlı tuğlalarla kaplanmıştır.
Giriş kapısının solundaki ikinci minare ise günümüze gelememiştir.
Bu eser çifte minareli taç kapı örneklerinin Anadolu’daki en eski nümunesidir.
- Külliyeyi Oluşturan Bölümler
Kaynaklar:
- https://islamansiklopedisi.org.tr/sahib-ata-kulliyesi
- https://gezicini.com/sahip-ata-camii/
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder