Filibe'nin Tarihçesi

Cuma (Hüdavendigâr Camii) Camii, Filibe, Bulgaristan

Filibe, Truva’nın çağdaşı olarak kurulmuş Balkanların en eski şehirlerinden biridir. Homeros ve Heredot eserlerinde Filibe’deki yaşantıyı anlatırlar.Trak’ların kurduğu bu kentin bilinen ilk adı Evmopilia’dır .Özellikle bal ve şaraplarıyla ünlenmişti. M.Ö. 342 yılında Makedonyalı II. Filip bu küçük yerleşimi fethetmiş ve kentin surlarını genişletmiştir. M.Ö. 72 yılında tamamiyle Romalıların eline Cuma Camii Meydanı geçmiş ve adı Trimontium (üç tepeli kent) olarak değiştirilmiştir. Bu dönemde Filibe çok önem kazanmış ve Meriç vadisinin merkezi haline gelmiş ve şehircilik olarak gelişmiştir. İdare binaları, tapınaklar, hamamlar, tiyatro, stadyum ve Preatorium (Vali Konutu) inşa edilmiştir.
Daha sonra Bizans imparatorluğunun bir parçası haline gelen şehir Jüstinyen döneminde (527-565) yenilenmiştir. Bu dönemdeki en önemli değişiklik VI. Yüzyılın ortalarında Slavların yerleşmesiyle kentin tüm etnik yapısının değişmesidir. Bu dönemden sonra kentin adı bu günkü ismine yakın Ploudin olarak da kullanılmaya başlamıştır.

Cuma (Hüdavendigâr Camii) Camii

Bulgaristan Krallığı kurulduktan sonra 812 yılında Kurum Han tarafından sınır kenti haline getirilmiş ve Bizans’la sürekli bir çatışmanın merkezi olmuştur. Ortaçağ boyunca haçlıların bir istasyon merkezi olarak kullanılmıştır.

Osmanlıların 1359 da Rumeli’ye geçmesi ile Avrupa ticaret yollarının üstünde stratejik bir konuma ve çok zengin bir ovaya hakim olan Filibe Osmanlılar için çok önemliydi. 1361 yılında Edirne’nin fethinden sonra Balkanların kapıları Osmanlılara daha çok açılmıştı.

Lala Şahin Paşa 1364 yılında Filibe’yi fethetmiştir. Anadolu’dan getirilen Türk aileleri iskan edilmiştir. Fatih'in veziri Şehabettin Paşa döneminde Rumeli Beylerbeyliğinin merkezi olmuştur. Bu tarihten itibaren kent tamamı ile Osmanlı kimliğine bürünmüş Türk Ordularının Osmanlı-Rus savaşından sonra 16 Ocak 1878 de Filibe’den çekilmesine kadar böyle kalmıştır.

Osmanlı’nın Balkanlardaki hakimiyetinin sona ermesi ile birlikte 500 yılda yapılan mimari esrelerimiz ve kentin Türk kimliği yok olmaya başlamıştır. Evliya Çelebi, Filibe’de 53 adedi cami olmak üzere 250’nin üzerinde Türk eseri olduğundan söz eder. Bugün bunlardan sadece Hüdavendigar Camii ile İmaret Camii (Şehabettin Paşa Camii) ayaktadır. Diğerlerinin çoğu ilk Rus işgalinde yıktırılmış, kalanlar da zaman içinde yok olmuşlardır.