Gazi Atik Ali Paşa Camii, Fatih, İstanbul
Atik Ali Paşa Camii plan olarak beş kubbeli bir son camaat mahalli ile ayni eksen üzerine bir tam, bir yarım kubbeli iç kısımdan ve tam kubbenin iki yanında ikişer küçük kubbeden meydana gelmiştir. Yapı tamamen kesme küfeki taşındandır.
Plan küçük bir değişiklikle ( yarım kubbesinin sağ ve soluna birer kubbe eklenmesi ile) eski fatih camiine benzemektedir.
“revak sütunlarının dördü mermer, ikisi porfirdir. Sütun başlıkları klasik üslupta skalaktitlidir.
Orta kubbe ve köşeliklerin badem ve yapraklarla devam ederek bir püskülle son bulmaktadır.
Orta kubbede malakari Rumiler çok zengindir. Diğer kubbe köşeleri partandiftir” .
Son cemaat yerinin genişliği 6,85 m.dir. sağ ve soldaki duvarlarda ikişer pencere ve mihrap bulunmaktadır. Minare sağ duvarda olup 30 cm içerlektir.cami’in çeşitli yangın ve tamirler geçirdiğinin en çok belli olduğu cümle kapısı 38 cm çıkıntılı olup sade silmelere sahiptir.
Kapı nişinin üstündeki 9 sıralı stalaktıtler bütünüyle döneminin klasik üslubundadır.
Bu stalaktitlerin altında beyzi bir “Besmele” ve olunda altında, kitabe yerinde H 1314 ( M 1898 ) tarihini gösteren ve Sami Efendi imzasını taşıyan bir ayeti kerime bulunmakta, son köşede isi H 902 ( M 1496 ) tarihi okunmaktadır.
Harim’in iç ölçüleri 21.55x 28.13 m dir. Sağ ve solda çift kubbeli hacimleri ayıran kemerin dolgusunu taşıyan 140 x140 cm ebadında birer ayak bulunmaktadır. İ. Aydın YÜKSEL “…bu ayakların eskiden yuvarlak sütunlar olduğunu, 1553-1555 yılları arasında İstanbul’da bulunan ve camii tarif eden Hans Dernschwam sayesinde almamış bulunuyoruz” diyor.
Harim’in iç ölçüleri 21.55x 28.13 m dir. Sağ ve solda çift kubbeli hacimleri ayıran kemerin dolgusunu taşıyan 140 x140 cm ebadında birer ayak bulunmaktadır. İ. Aydın YÜKSEL “…bu ayakların eskiden yuvarlak sütunlar olduğunu, 1553-1555 yılları arasında İstanbul’da bulunan ve camii tarif eden Hans Dernschwam sayesinde almamış bulunuyoruz” diyor.
Orta kubbenin çapı 13,30 m dir ve dışarıdan her köşede ikişer olmak üzere 8 adet taş payanda tarafından desteklenmektedir.
Kubbeyi taşıyan kemerler yuvarlaktır; sağ ile sol kemerler içinde üçer pencere bulunmaktadır.
Kubbe 16 pencere vardır.
Mihrap kısmındaki yarım kubbenin köşelikleri iri yapraklı ve stalaktittir.
Yaşmağı ikinci sıra pencere altına kadar sarkmaktadır.
Bu kubbe kasnağında 3 pencere vardır.
Diğer ikisi ise taklittir.
Camiin birinci sıra pencereleri 140 x 140 cm boyutlarında ve 14 tanedir.
İkinci sıra pencereler ise sivri kemerli ve 16 adettir.
Mihrap, mermerden ve klasik üsluptadır.
İki yanında ki mumların üstüne isabet eden yerde, yuvarlak bir külah şeklinde birer dumanlık mevcuttur.
Bunlar üst pencere içlerine açılmaktadır. Atik Ali Paşa Camiinin minberi siyah ve beyaz mermerlerden, sade ve uyumlu olarak yapılmıştır.
Yanlardaki üçgenlerde ve göbeklerde rumi tezniyatlı bir su dolaşmaktadır.
Göbeğin ortasında ise siyah mermerden bir kabara vardır.
Mermer alınlığında “Kelime-i Şehadet “oyuludur.
Minare, camiin sağında ve kare bir kaide üzerindedir.
Basık kemerli kapısı üzerindeki ikinci sivri kemer aynasında H.1315 ( M.1899 ) tarihli bir “Besmele “bulunmaktadır.
Gövde her kenarı 63 cm olan 16 kenardan meydana gelmektedir.
Çapı yaklaşık olarak 3.40 m dir. Şerefe, devrinin eseridir.
Cami hazinesinde altı ayak üzerinde kubbeli bir türbe vardır ve bugün içi boştur; kime ait olduğu da anlaşılamamaktadır.
İhtimal olarak türbenin Ali Paşa’ya ait olduğu söylenebilir.
Bursa ekolü ile klasik üslup arasında bir geçit teşkil etmesi bakımından önemlidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder