Sultanahmet külliyesi yapımında kullanılan tuğlalar satın alınan yer, kullanılış amacı, boyut ve biçim gibi değişik özelliklerine göre belirlenmişlerdir. İnşaat defterine göre “çarşı” tuğlalarının büyük bir kısmı “miri” ve “harici” olmak üzere iki türlü piyasadan satın alınmıştır.17 yüzyıl yazarlarından, Eremya ve Evliya Çelebilerin gözlemlerine göre, İstanbul’daki tuğla ve kiremit harmanları, Sütlüce ile Hasköy arasında bulunan Piri Paşa Semtinde bulunmaktaydı. Evliya Çelebi Piri Paşa ile ilgili olarak, 200 kadar kiremit hanesi vardır. Çünkü buradan denizden temmuz ayında Arnavut dalgıçlar bir türlü siyah çamur çıkarırlar ki başka yerde bulunmaz.
O çamuru gemilerden çıkarıp kaplara doldururlar 40 gün havalandıktan sonra, işçiler içine girip ayaklarıyla yoğrurlar. Bundan yapılan kiremit ve tuğla piştiği zaman siyah rengi kırmızı olur. Bütün İstanbul büyükleri damlarını bu kiremitle örttükleri için İstanbul uzaktan bakana kırmızı görünür. Miri ve harici terimleriyle ifade edilen çoğunluğunun dışında kalan ve inşaat defterinde tuğlayı darıca çarşı ifadesiyle belirlenen darıca tuğlasının aynı isimli kasabada yapılan tuğlalara verilmiş olabileceği akla gelmekle birlikte Darıca da tuğla harmanları olduğu konusunda destekleyici bir bilgi bulunamamıştır. Kemer tonoz, duvar yapımında kullanılan ve tam yarım battal olarak kullanılan ve üç boyda bulunabilen çarşı tuğlasından başka değişik strüktür elemanları ve ayrıntıları için özel tuğlalar satın alınmıştır. Örneğin kubbe yapımında büyük ve orta boyda kubbe tuğlaları nişlerde ve ocaklarda şişhane ve yaşmak terimleriyle belirlenen tuğlalar kullanılmıştır. Satın alma listesinde eğri tuğlalar ve çok kalın olmaları dolayısıyla topaç olarak nitelendirilen tuğlalarda yer almaktadır. Ayrıca muhtemelen dolgu yapmakta ve harca karıştırmak üzere bir miktar pare tuğla alınmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder